Afval is de spiegel van onze samenleving

Het televisieprogramma EenVandaag (NPO1) heeft woensdag 30 november en donderdag 1 december aandacht besteed aan een onderzoek naar de kwaliteit van GFT-compost in Nederland. EenVandaag heeft GFT-compost van diverse Nederlandse producenten, waaronder Twence, geanalyseerd en geconstateerd dat deze compost restanten van pesticiden, zware metalen en PFAS bevatten.

COX 0675

Compost valt onder de meststoffenwet. Twence produceert compost die voldoet aan strenge kwaliteitseisen. Daardoor kan onze compost worden toegepast in de landbouw en de potgrondindustrie. Deze compost wordt met grote regelmaat gekeurd.

Uiterst lage concentraties verontreinigingen

Dat er restanten van pesticiden en PFAS in de compost aanwezig zijn is bekend. Op de verpakking staat vermeld dat het mogelijk is dat de compost een geringe hoeveelheid verontreinigingen zoals glas, plastic of metaal bevat. De gemeten concentraties aan pesticiden, zware metalen en PFAS zijn uiterst laag en blijven binnen alle geldende normen.

Geen resistente schimmels in compost

In de reportage werd de suggestie gewekt dat resistente schimmels in de compost aanwezig waren, die een gevaar voor de gezondheid zouden kunnen opleveren. Onze brancheorganisaties zijn betrokken bij onderzoek door het RIVM en de WUR dat plaatsvindt naar het vóórkomen van resistente Aspergillus schimmels en de mogelijke gezondheidsrisico’s die hieruit ontstaan. Hieruit blijkt dat resistente Aspergillus schimmels op veel plaatsen in de natuur voorkomen maar ook dat de resistente schimmels tijdens een beheerst composteerproces onder de juiste condities worden afgebroken. In compost worden deze resistente schimmels dan ook niet aangetroffen. Dit is overigens niet onderzocht door EenVandaag. In tegenstelling tot dat wat in de reportage gesuggereerd wordt is het dus altijd verstandig om gft-afval naar een afvalverwerker te brengen in plaats van het zelf te composteren.

Residuen van azolen (dit zijn chemische producten die gebruikt worden om schimmels te bestrijden) worden in lage concentraties wijdverbreid aangetroffen in de natuur en dus ook in het organisch materiaal waaruit compost wordt gemaakt. Dit komt omdat azolen in de landbouw bij veel gewassen als schimmelbestrijder worden ingezet. Een verbod op het gebruik van azolen zal de concentraties in de natuur op termijn verder doen afnemen en daarmee de risico’s op de vorming van azolen-resistente schimmels.

Aanpak bij de bron: ‘Afval is de spiegel van de samenleving’

Ook wij vinden de aanwezigheid van verontreinigingen als PFAS, pesticiden en zware metalen onwenselijk. “We zien dat afval de spiegel van de samenleving is. Alles wat er in de samenleving wordt gebruikt aan stoffen, zie je in lichte concentraties in het afval terug”, aldus Boris van der Ham, voorzitter Vereniging van Afvalbedrijven (VA). Wij passen processen toe zodat dit soort verontreinigingen minder aanwezig zijn, maar het probleem is alleen op te lossen door het bij de bron aan te pakken. De overheid moet er volgens de VA samen met Europese overheden voor zorgen dat de pesticiden en de PFAS moeten worden terug gedrongen. Dit proces moet versneld worden. Want hoe langer PFAS nog wordt gebruikt, hoe langer dit soort stoffen in ons afval terecht komen.

Ten tweede wil de VA dat er iets wordt gedaan aan die pesticiden. Daar moet het ministerie van Landbouw paal en perk aan stellen.

Tenslotte is ook de burger aan zet. Zij zullen het GFT-afval goed moeten scheiden. Daarvoor kunnen ze gebruik maken van de wel/niet lijst, die is samengesteld met als doel om meer gft-afval uit restafval te oogsten en de verontreiniging van het ingezamelde gft-afval terug te dringen.